خرید مونو اتیلن گلایکول از بورس کالا و بازار آزاد

بخش اول: چشم‌انداز استراتژیک MEG و دینامیک عرضه داخلی

مونو اتیلن گلایکول (MEG) به‌عنوان یکی از مواد پایه شیمیایی حیاتی در زنجیره ارزش پتروشیمی شناخته می‌شود و نقش کلیدی آن در صنایع پایین‌دستی، تهیه این ماده را به دغدغه اصلی مدیران ارشد تأمین تبدیل کرده است. درک ساختار عرضه و دینامیک قیمت‌گذاری داخلی، سنگ بنای هر استراتژی موفق تأمین است. در این گزارش به خرید مونو اتیلن گلایکول از بورس کالا و بازار آزاد خواهیم پرداخت.

۱.۱. معرفی و کاربردهای حیاتی مونو اتیلن گلایکول (MEG)

MEG (Mono Ethylene Glycol) و نام آیوپاک ۱ و ۲-دی‌هیدروکسی‌اتان شناخته می‌شود، از واکنش اتیلن اکساید با آب به دست می‌آید.¹ این ترکیب آلی به‌صورت مایعی بی‌رنگ، شفاف، بدون بو و کاملاً محلول در آب و حلال‌های آلی نظیر استون و اتانول است.¹ ویژگی‌های فیزیکی منحصر به فرد MEG، به‌ویژه نقطه جوش بالای آن (۱۹۷.۳ درجه سانتی‌گراد) و نقطه انجماد پایین (منفی ۱۲.۹ درجه سانتی‌گراد)، آن را برای کاربردهای صنعتی متنوعی مناسب می‌سازد.²

خلوص ماده برای تولیدات حساس، به‌ویژه در زنجیره پلی‌استر، اهمیت مضاعفی دارد. برای مثال، محصولات پتروشیمی شازند اراک که به‌صورت بشکه‌های پلمپ عرضه می‌شوند، خلوص صنعتی حداقل ۹۹.۸ درصد را تضمین می‌کنند.³ کاربردهای استراتژیک MEG در صنایع پایین‌دستی شامل دو بخش اصلی است:

اول، به‌عنوان ماده پایه در تولید الیاف پلی‌استر و پلی‌اتیلن ترفتالات (PET) که در تولید الیاف نساجی و بطری‌های پلاستیکی به‌کار می‌رود ¹؛ و دوم، استفاده گسترده به‌عنوان پایه اصلی در فرمولاسیون ضدیخ موتور و مایعات خنک‌کننده در بخش‌های خودرویی و فرآیندهای نفت و گاز.¹ نوسانات شدید قیمت در بازارهای جهانی و وابستگی حیاتی بسیاری از خطوط تولید به این ماده، اهمیت تهیه آن با قیمت رقابتی و کیفیت تضمین‌شده را برای تولیدکنندگان افزایش می‌دهد.¹

۱.۲. ساختار تولید و تخصیص عرضه داخلی MEG

ایران دارای ظرفیت تولید قابل ملاحظه‌ای در زمینه MEG است و این ماده از اقلام استراتژیک صادراتی کشور محسوب می‌شود.¹ تولیدکنندگان اصلی داخلی شامل حداقل ۴ پتروشیمی هستند.⁴ از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به پتروشیمی شازند اراک ³ و پتروشیمی مروارید ⁴ اشاره کرد. برای مثال، پتروشیمی مروارید دارای ظرفیت اسمی تولید ۵۰۰ هزار تن مونو اتیلن گلایکول در سال است.⁵

با این حال، تحلیل عملکرد مجتمع‌های تولیدی، یک عدم توازن ساختاری شدید در تخصیص محصول را آشکار می‌سازد. بررسی آمار تولید پتروشیمی مروارید در یک دوره یک‌ساله نشان می‌دهد که ۹۵ درصد از محصول تولیدی (معادل ۴۳۰ هزار تن) به بازارهای صادراتی، عمدتاً چین و هند، ارسال شده است. در مقابل، تنها ۵ درصد از کل تولید (حدود ۲۰ هزار تن) در بازار داخلی مصرف شده است.⁵

این اولویت‌دهی شدید به صادرات برای ارزآوری، منجر به ایجاد یک تنگنای ساختاری در تأمین صنایع پایین‌دستی الیاف و ضدیخ می‌شود. این کمبود ساختاری در عرضه داخلی، عامل اصلی رقابت بیش از حد و در نتیجه، بستری برای شکاف قیمتی گسترده و ایجاد فضای رانتی در بازار غیررسمی است. به این ترتیب، تقاضای داخلی باید برای دسترسی به حجم بسیار محدودی از تولید بجنگد، که این شرایط ضرورت وجود سیستم سهمیه‌بندی بورس را حیاتی‌تر می‌سازد.

۱.۳. دینامیک قیمت‌گذاری جهانی و داخلی

قیمت‌گذاری MEG تحت تأثیر عوامل مختلفی در سطح بین‌المللی و داخلی قرار دارد. در سطح جهانی، قیمت محصول تابعی مستقیم از قیمت خوراک اولیه (نفت و اتیلن)، نرخ بهره‌برداری واحدهای تولیدی در خاورمیانه و چین، و همچنین عوامل فصلی مانند افزایش تقاضا برای ضدیخ در ماه‌های سرد سال است.¹ به‌عنوان مثال، نوسانات جهانی قیمت نفت خام ICE برنت و معاملات آتی MEG در بورس کالای دالیان، روندهای بازار داخلی را به‌صورت غیرمستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهند.⁶

در بازار داخلی ایران، همواره شاهد اختلاف نرخ قابل توجهی بین کانال رسمی و بازار آزاد هستیم. در یک مقطع، قیمت پایه بورسی و قیمت کارخانه MEG حدود ۳۱,۴۷۹ تومان بوده، در حالی که همین محصول در بازار آزاد به نرخ ۳۴,۶۲۶ تومان معامله شده است.¹ این اختلاف نرخ، زمینه اصلی تحلیل رانت و ریسک در بخش‌های بعدی گزارش خواهد بود.

بخش دوم: راهنمای تأمین رسمی: بورس کالای ایران (IME)

تأمین مونو اتیلن گلایکول از طریق بورس کالای ایران شفاف‌ترین، امن‌ترین و از نظر قیمتی بهینه‌ترین کانال برای تولیدکنندگان واقعی است، مشروط بر آنکه الزامات سخت‌گیرانه رگولاتوری وزارت صمت رعایت شود.

۲.۱. الزامات پیش‌نیاز: سامانه بهین‌یاب و دریافت سهمیه (کوتاژ)

بورس کالا با هدف کشف نرخ قیمت محصولات پتروشیمی بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا و تسهیل معاملات ایجاد شده است.⁷ برای دسترسی به این بازار، تولیدکنندگان باید ابتدا صلاحیت خود را در سامانه دولتی بهین‌یاب به تأیید برسانند.⁸

مراحل اصلی دریافت سهمیه MEG:

1. احراز صلاحیت قانونی: واحد تولیدی متقاضی باید دارای پروانه بهره‌برداری معتبر از وزارت صمت باشد و فعالیت رسمی آن در حوزه مرتبط (مانند تولید الیاف پلی‌استر یا انواع ضدیخ) تأیید شده باشد.⁸
2. ثبت اطلاعات در بهین‌یاب: سامانه بهین‌یاب مرجع رسمی برای ثبت اطلاعات تولیدکنندگان است. اطلاعاتی نظیر مشخصات هویتی شرکت، ظرفیت خطوط تولید، ماشین‌آلات، نوع محصول نهایی و میزان مصرف ماهانه مواد اولیه (MEG) باید به‌طور دقیق ثبت شود.⁸
3. بررسی و تأیید ظرفیت: کارشناسان وزارت صمت پس از ثبت اطلاعات، ظرفیت تولید ماهانه واحد را ارزیابی و تأیید می‌کنند. تأیید نهایی ظرفیت، شرط لازم برای تخصیص سقف مجاز خرید (کوتاژ) MEG از بورس کالا است.⁸

تولیدکنندگان باید به‌صورت مستمر انطباق فعالیت واقعی خود را با اطلاعات ثبت‌شده حفظ کنند؛ زیرا عدم تطابق یا تخطی از بخشنامه‌های جدید (مانند الزام اخذ شناسه کالا برای ۲۵۳ کد تعرفه شیمیایی ¹⁰) می‌تواند منجر به تعلیق سهمیه و محرومیت از تأمین رسمی شود.⁹

۲.۲. فرآیند معامله و مزایای بورس

MEG به‌عنوان یک محصول شیمیایی در تالار پتروشیمی بورس کالا عرضه می‌شود. این تالار در روزهای شنبه تا چهارشنبه فعال است و شروع معاملات معمولاً در ساعت ۱۳:۳۰ دقیقه بعد از ظهر صورت می‌گیرد.⁷

مزایای اصلی خرید از بورس کالا عبارتند از:

• تضمین اصالت و کیفیت: مواد اولیه پتروشیمی عرضه شده در بورس مستقیماً از شرکت‌های تولیدکننده داخلی خریداری می‌شوند.⁸ این موضوع اصالت کالا و انطباق کامل آن با مشخصات فنی و خلوص اعلام‌شده (برای مثال، خلوص ۹۹.۸٪ MEG ³) را تضمین می‌کند.
• شفافیت قیمتی و ریسک پایین: قیمت‌ها در بورس بر اساس مکانیزم شفاف عرضه و تقاضا و تحت نظارت بورس کشف می‌شوند. این فرآیند ریسک حقوقی معامله را نسبت به بازار آزاد به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌دهد.⁷
• قیمت یارانه‌ای (دولتی): قیمت پایه بورسی که بر اساس نرخ ارز توافقی بازار مبادله محاسبه می‌شود ¹¹، به‌طور محسوس پایین‌تر از نرخ بازار آزاد است ¹، که منجر به کاهش بهای تمام شده محصول نهایی می‌شود.

۲.۳. سازوکار پیچیده کشف قیمت پایه MEG

قیمت پایه محصولات پلیمری و شیمیایی، از جمله MEG، به‌صورت هفتگی توسط دفتر توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی اعلام می‌شود.¹² نرخ ارز مبنا در این محاسبات، نرخ توافقی بازار مبادله‌ای است.¹¹

اما فرمول‌های تعیین قیمت پایه در بورس کالا، در عمل با چالش‌های ساختاری مواجه شده‌اند. هدف از تغییر فرمول‌ها، محافظت از صنایع تکمیلی در برابر نوسانات جهانی و نرخ ارز بود.¹³ با این حال، استفاده از فرمول‌هایی که قیمت پایه را بر اساس میانگین نرخ فروش هفته قبل، با تعدیل مثبت ۳ درصدی (در صورت فروش بیش از ۵۰ درصد حجم عرضه) محاسبه می‌کنند ¹³، در شرایطی که تقاضا به‌دلیل کمبود عرضه داخلی همواره بر عرضه پیشی می‌گیرد، یک مکانیزم “تورم‌زا” ایجاد کرده است.

این مکانیزم خودافزاینده باعث می‌شود که قیمت پایه به‌طور مستمر رشد کند.¹³ این رشد مستمر، قیمت داخلی بسیاری از محصولات را حتی بالاتر از نرخ‌های صادراتی جهانی قرار داده و هدف اصلی محافظت از صنایع تکمیلی را با شکست مواجه کرده است. همچنین، اختلاف فاحش بین نرخ ارز مبادله‌ای (مبنای قیمت پایه) و نرخ ارز بازار آزاد، رقابت هیجانی متقاضیان را تشدید کرده و به رشد قیمت‌های پایه دامن می‌زند.¹³

بخش سوم: کانال تأمین غیررسمی: بازار آزاد، حواله و ریسک‌های عملیاتی

بازار آزاد، با وجود ریسک‌های بالا و اختلاف قیمتی چشمگیر، برای پوشش کمبودهای تأمین و حجم مورد نیاز تولیدکنندگانی که سهمیه کافی ندارند، اجتناب‌ناپذیر است؛ این بازار غالباً در قالب معاملات حواله‌ای فعالیت می‌کند.

۳.۱. سازوکار معاملات حواله و تأمین خارج از بورس

معاملات حواله‌ای در این بازار شامل خرید حق تخصیص محصول از پتروشیمی‌ها یا واسطه‌هایی است که سهمیه بورسی دریافت کرده‌اند. نمونه رایج آن، خرید مونو اتیلن گلایکول حواله شازند اراک است.¹⁵ تأمین‌کنندگان ثانویه نیز در این بخش فعال هستند؛ برای مثال، برخی شرکت‌ها مانند پتروشیمی پارس لوتوس (مونوتاو) MEG را از منابع داخلی و خارجی به‌صورت فله یا بشکه‌ای در حجم عمده تأمین و عرضه می‌کنند.¹ این نوع معاملات اغلب به‌صورت اعتباری یا نسیه انجام می‌شوند.¹⁶

۳.۲. تحلیل شکاف قیمتی رانتی (The Rent Gap)

اختلاف قیمت محصولات پتروشیمی بین نرخ دولتی (بورس) و بازار آزاد، عامل اصلی ناهنجاری‌های بازار است. این اختلاف در طول یک سال گذشته افزایش چشمگیری داشته و در برخی محصولات پرکاربرد به ۲۲۵ درصد نیز رسیده است.¹⁷ در مثال MEG نیز شاهد بودیم که قیمت بازار آزاد به مراتب بالاتر از قیمت پایه بورسی است.¹

این شکاف قیمتی بزرگ، انگیزه‌ای قوی برای تولیدکنندگان (اعم از واقعی یا تولیدکننده‌نما) ایجاد می‌کند تا تقاضای خود را چندین برابر نیاز واقعی اعلام کنند.¹⁷ هدف، کسب سهمیه دولتی ارزان‌تر و فروش فوری حواله یا محصول در بازار آزاد با پرمیوم رانتی است. برای مثال، اختلاف قیمت در یک محموله ۲۲ تنی می‌تواند سودی معادل ۳۱۱ میلیون تومان برای خریدار به همراه داشته باشد.¹⁷

این گردش رانت، فشار کاذبی بر تقاضای بورس وارد می‌کند و موجب می‌شود که صنایع واقعی به‌دلیل کمبود عرضه ساختاری (که ۹۵٪ آن صادر می‌شود ⁵) و رقابت کاذب، نتوانند نیاز خود را به‌طور کامل از بورس تأمین کنند. علی‌رغم مشکلات رانتی، نگرانی‌هایی وجود دارد که اعلام قیمت‌ها به‌صورت کاملاً آزاد، منجر به تورم بیشتر و افزایش شدید قیمت‌ها در صنایع پایین‌دستی شود.¹⁷

۳.۳. ریسک‌های عملیاتی و حقوقی در معاملات حواله

معاملات در بازار حواله فاقد ساختار نظارتی و ضمانت‌های حقوقی بورس کالا است، که ریسک‌های متعددی را متوجه خریداران می‌کند:

• ریسک عدم تحویل و تأخیر: معاملات حواله بر اساس اعتبار واسطه یا فروشنده انجام می‌شود و خریدار در معرض ریسک عدم ایفای تعهدات تحویل در زمان مقرر یا تأخیر طولانی قرار دارد.¹⁶ این ریسک می‌تواند پایداری عملیات خط تولید را مختل کند.
• ریسک کیفیت کالا و عدم انطباق: برخلاف خرید از بورس که کیفیت محصول مستقیماً توسط پتروشیمی تضمین می‌شود ⁸، در بازار حواله، ریسک عدم انطباق خلوص (به‌ویژه برای تولید الیاف که نیاز به خلوص بالا دارد) وجود دارد.² خریدار باید در این معاملات به آنالیز مستقل کیفیت کالا اصرار ورزد.
• ریسک نقدینگی و اعتباری: گرچه برخی معاملات حواله‌ای برای فروشنده دارای ریسک اعتباری بالا هستند ¹⁶، خریدار نیز باید ریسک نوسانات قیمتی بین زمان عقد حواله و تحویل واقعی را مدیریت کند و به دلیل قیمت بالاتر بازار آزاد، نیاز به سرمایه در گردش بیشتری برای پوشش این کسری دارد.

بخش چهارم: استراتژی‌های خرید و مدیریت ریسک MEG

تولیدکنندگان MEG (الیاف پلی‌استر و ضدیخ) برای دستیابی به تأمین پایدار و اقتصادی، نیازمند اتخاذ یک استراتژی ترکیبی و کنترل‌شده هستند که مزایای هر دو کانال تأمین را به حداکثر رساند و ریسک‌ها را به حداقل برساند.

۴.۱. ماتریس استراتژیک خرید MEG

رویکرد بهینه، تعریف یک سیاست تأمین دوگانه است: خرید حجم پایه (Base Load) از بورس کالا، و پوشش کسری ظرفیت (Peak/Gap Load) از بازار آزاد.

Table 1: مقایسه جامع کانال‌های تأمین مونو اتیلن گلایکول (MEG)

شاخص مقایسه	بورس کالای ایران (IME) – کانال رسمی	بازار آزاد (حواله) – کانال غیررسمی	اهمیت استراتژیک
ماهیت تأمین	سهمیه‌بندی‌شده (کوتاژ بهین‌یاب) 8	معاملات مبتنی بر حواله و نقدینگی	تأمین حجم پایه و کنترل هزینه 17
کشف قیمت	شفاف، نرخ پایه مبتنی بر دلار مبادله 1	غیرشفاف، مبتنی بر تقاضای لحظه‌ای و پرمیوم رانت	مدیریت ریسک نقدینگی و تورم 13
ریسک کیفیت	پایین (تضمین‌شده توسط پتروشیمی) 8	متوسط تا بالا (نیاز به آنالیز مستقل)	حیاتی برای تولید الیاف PET (خلوص ۹۹.۸٪) 3
ریسک تحویل	پایین، تحت نظارت بورس	بالا، ریسک عدم ایفای تعهدات واسطه‌ها 18	پایداری زنجیره تأمین
اختلاف قیمت (رانتی)	نرخ رسمی (پایین‌تر) 1	نرخ با پرمیوم رانت (تا ۲۲۵٪ اختلاف) 17	منشأ اصلی ناهنجاری‌های بازار 17

۴.۲. مدیریت سهمیه بهین‌یاب: حداکثرسازی تخصیص

برای استفاده حداکثری از مزیت‌های بورس، مدیریت دقیق و مستمر پرونده در سامانه بهین‌یاب ضروری است. تولیدکنندگان باید اطمینان حاصل کنند که پروانه بهره‌برداری آنها معتبر و اطلاعات ظرفیت تولید ماهانه آنها به‌طور دقیق و واقعی منعکس شده باشد.⁸

Table 2: فرآیند الزامات رگولاتوری خرید MEG از بورس کالا

مرحله کلیدی	الزام/سند مورد نیاز	شرح اقدامات و مستندات	مرجع استنادی
۱. احراز هویت	پروانه بهره‌برداری معتبر (وزارت صمت)	واحد تولیدی باید در حوزه مرتبط فعالیت رسمی داشته باشد.	8
۲. ثبت ظرفیت	ثبت‌نام در سامانه بهین‌یاب	تکمیل اطلاعات هویتی، خطوط تولید و نوع محصول نهایی.8	8
۳. تخصیص سهمیه	تأیید ظرفیت توسط کارشناسان صمت	تعیین سقف مجاز خرید (کوتاژ) برای MEG.	8
۴. معامله	اخذ کد معاملاتی بورس کالا	ثبت سفارش در تالار پتروشیمی (شنبه تا چهارشنبه).	7
۵. انطباق	رعایت بخشنامه‌های جدید (مانند شناسه کالا)	جلوگیری از تعلیق سهمیه و حفظ انطباق قانونی.	10

با توجه به سهمیه محدود شده در داخل، ضروری است که تولیدکنندگان با دفتر صنایع شیمیایی وزارت صمت در تعامل باشند تا ظرفیت واقعی تولید خود را اثبات کرده و از تخصیص سهمیه عادلانه اطمینان حاصل نمایند.

۴.۳. استراتژی مقابله با ریسک بازار حواله

از آنجایی که محدودیت شدید عرضه بورسی (ناشی از اولویت صادراتی ۹۵٪ از تولید پتروشیمی مروارید ⁵)، تأمین از بازار آزاد را به یک ضرورت عملیاتی تبدیل می‌کند، کنترل ریسک این معاملات باید در اولویت قرار گیرد.

توصیه‌های عملیاتی:

1. انتخاب تأمین‌کننده معتبر: خرید حواله باید صرفاً از شرکت‌های بازرگانی یا تأمین‌کنندگانی انجام شود که سابقه روشن و دسترسی مستقیم به حواله‌های پتروشیمی‌های بزرگ (مانند شازند اراک) دارند.¹⁵
2. اعمال ضمانت کیفیت: برای تولیدکنندگان الیاف (PET)، تضمین خلوص بالا (۹۹.۸٪) حیاتی است. قرارداد حواله باید صراحتاً شامل شرطی مبنی بر تأیید کیفیت توسط آزمایشگاه معتمد (Test Report) قبل از تسویه نهایی باشد.²
3. مدیریت ریسک تحویل و قیمت: قراردادهای حواله باید بندهای حقوقی قوی درباره زمان‌بندی تحویل و جریمه تأخیر داشته باشند. همچنین، مدیریت دقیق سرمایه در گردش برای پوشش پرمیوم قیمتی بازار آزاد، به منظور حفظ سلامت مالی عملیات، ضروری است.¹⁶

بخش پنجم: جمع‌بندی، چالش‌های پیش‌رو و توصیه‌های نهایی

۵.۱. جمع‌بندی استراتژی تأمین بهینه

استراتژی موفق تأمین MEG در ایران مستلزم پذیرش ساختار دوگانه بازار است. تولیدکنندگان الیاف پلی‌استر و ضدیخ باید با استفاده حداکثری از سهمیه بورس کالا (Base Load) هزینه‌های تأمین را کاهش دهند و در عین حال، برای پر کردن شکاف عرضه (Gap Load) به بازار آزاد روی آورند، اما در این مسیر، مدیریت ریسک کیفیت و تحویل را در اولویت مطلق قرار دهند.

Table 3: تولیدکنندگان کلیدی MEG در ایران و سهم بازار داخلی

پتروشیمی (سازنده)	محصول قابل عرضه	ظرفیت اسمی (حدودی)	سهم تقریبی بازار داخلی	نوع معاملات عمده
شازند اراک	MEG (خلوص ۹۹.۸٪)	نامشخص	نامشخص	بورس کالا و حواله 3
مروارید	MEG, DEG, TEG	۵۰۰,۰۰۰ تن/سال	۵٪ (فقط ۲۰ هزار تن/سال) 5	عمدتاً صادراتی (۹۵٪) 5
فن‌آوران	MEG	نامشخص	نامشخص	بورس کالا
پارس لوتوس (تأمین کننده)	MEG فله یا بشکه‌ای	–	بازار آزاد/وارداتی 1	خرید و فروش مستقیم و بدون واسطه 1

۵.۲. چالش‌ها و روندهای آینده بازار MEG

آینده بازار MEG به‌شدت به موفقیت دولت در کاهش شکاف قیمتی رانتی وابسته است. تلاش برای تکمیل سامانه جامع تجارت ¹⁷ می‌تواند به‌صورت نظری، انگیزه تقاضای کاذب را که منجر به اختلاف قیمت تا ۲۲۵ درصدی می‌شود، کاهش دهد. همچنین، ادامه روند قیمت‌گذاری خودافزاینده در بورس کالا ¹³، که می‌تواند قیمت داخلی را بالاتر از نرخ جهانی تثبیت کند، به یک چالش مستمر برای حفظ رقابت‌پذیری صنایع داخلی باقی خواهد ماند. در نهایت، با توجه به تمرکز شدید تولیدکنندگان داخلی بر صادرات، تا زمانی که سهم تخصیص داخلی به میزان قابل توجهی افزایش نیابد، بازار حواله به‌عنوان یک ضرورت عملیاتی با ریسک بالا، به بقای خود ادامه خواهد داد.

منابع

1. خرید مونو اتیلن گلیکول (MEG) – پتروشیمی پارس لوتوس, accessed on October 30, 2025, https://monotav.com/product/p/30-monoethylene-glycol
2. قیمت مونو اتیلن گلیکول – vista.ir, accessed on October 30, 2025, https://vista.ir/n/hamshahrionline/lzlw2
3. مونو اتیلن گلیکول بشکه پلمب شازند اراک (MEG ) – واردکننده مواد اولیه شیمیایی, accessed on October 30, 2025, https://mahradco.com/mono-ethylene-glycol-meg-petrochemical-shazand-arak/
4. 4 پتروشیمی تولیدکننده مونو اتیلن گلیکول (MEG) در ایران – واردکننده مواد اولیه شیمیایی, accessed on October 30, 2025, https://mahradco.com/4-petrochemical-producers-monoethylene-glycol-iran/
5. آینده درخشان پتروشیمی مروارید با منو اتیلن گلایکول – نفت ما, accessed on October 30, 2025, https://www.naftema.com/report/58623/%D8%A2%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%B4%D8%A7%D9%86-%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D9%86%D9%88-%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%84%D9%86-%DA%AF%D9%84%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%88%D9%84
6. ارزیابی قیمت جهانی مونو اتیلن گلایکول (2023.11.17) – الساپا, accessed on October 30, 2025, https://elsapaco.com/fa/news/399/MEG-(2023-11-17)
7. نحوه معامله و شرایط معامله در بازار فیزیکی بورس کالا – باشگاه مشتریان آگاه, accessed on October 30, 2025, https://bashgah.com/blog/mercantile-exchange-trading/
8. راهنمای کامل خرید مواد پلیمری از بورس کالا | پارس پالت, accessed on October 30, 2025, https://parspallet.ir/article/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF-%D9%BE%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%B3-%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A7
9. مشاهده سهمیه در بهین یاب – کاردوک, accessed on October 30, 2025, https://karduk.com/6468/view-quota-in-optimizer/
10. وزارت صنعت، معدن وتجارت – پایگاه ملی اطلاع رسانی قوانین و مقررات کشور, accessed on October 30, 2025, https://dotic.ir/cat/142
11. اعلام قیمت پایه محصولات پتروشیمی تا 20 مهر 1404 + دانلود قیمت ها – ویکی پلاست, accessed on October 30, 2025, https://wikiplast.ir/news/24452/%D9%82%DB%8C%D9%85%D8%AA-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%87-%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D9%88-%D9%BE%D9%84%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%DA%A9
12. قیمت پایه محصولات پتروشیمی اعلام شد – پایگاه اطلاع رسانی کالاخبر, accessed on October 30, 2025, https://www.imereport.ir/news/95415/%D9%82%DB%8C%D9%85%D8%AA-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D9%85%D8%AD%D8%B5%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%B4%D8%AF
13. تغییر فرمول تعیین قیمت پایه محصولات صنعتی در بورس کالا – اسپاد فولاد آسیا, accessed on October 30, 2025, https://spadfoulad.com/blog/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%84-%D8%AA%D8%B9%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D9%82%DB%8C%D9%85%D8%AA-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87/
14. نحوه محاسبه قیمت پایه محصولات شرکت های فولادی از اول دی – بورس پرس, accessed on October 30, 2025, https://boursepress.ir/news/227889/%D8%AD%D9%88%D9%87-%D9%85%D8%AD%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D9%87-%D9%82%DB%8C%D9%85%D8%AA-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87-%D9%85%D8%AD%D8%B5%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%AC%DB%8C%D8%B1%D9%87-%D9%81%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%B4%D8%AF
15. مونو اتیلن گلیکول حواله شازند اراک (MEG) – واردکننده مواد اولیه شیمیایی, accessed on October 30, 2025, https://mahradco.com/mono-ethylene-glycol-meg-havala-shazand-arak/
16. تحقیق در مورد مدیریت خرید و سفارش های خارجی – سایت مگ ایرانز, accessed on October 30, 2025, https://magirans.com/%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%AF-%D9%88-%D8%B3%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%A7.htm
17. اختلاف قیمت مواد پتروشیمی از بورس تا بازار آزاد 225 درصد است – همکو, accessed on October 30, 2025, https://hamco.ir/fa/news/1595/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%81-%D9%82%DB%8C%D9%85%D8%AA-%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AF-%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%B3-%D8%AA%D8%A7-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF-225-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D8%AA
18. ظرفیت مناطق برای پیشبرد اهداف توسعه باید مشخص شود, accessed on October 30, 2025, https://media.ettelaat.com/d/2025/04/29/0/288040.pdf?ts=1745950305000
19. طرح مدیریت بازار محصولات پتروشیمی چگونه کار می‌کند؟/ طرح جای اصلاح دارد/ نظر تشکل‌ها تجمیع خواهد شد – انجمن ملی صنایع پلیمر ایران, accessed on October 30, 2025, https://inpia.ir/%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%AD%D8%B5%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C-%DA%86%DA%AF%D9%88/