واردات خودروهای برقی و هیبریدی

راهبرد واردات خودروهای برقی و هیبریدی در ایران: فرصت‌های بی‌سابقه تعرفه‌ای و چالش‌های حیاتی زیرساخت (۱۴۰۴)

ارسال شده توسط admin آبان ۹, ۱۴۰۴

فهرست مطالب

مقدمه: اهمیت استراتژیک برقی‌سازی ناوگان حمل‌ونقل در ایران

در دهه‌های اخیر، صنعت حمل‌ونقل جهانی با شتابی بی‌سابقه به سمت برقی‌سازی حرکت کرده است. این گذار، نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت اقتصادی و زیست‌محیطی تلقی می‌شود. در ایران، واردات خودروهای برقی و هیبریدی به یک تصمیم سیاسی-اقتصادی کلان بدل شده است که هدف اصلی آن، حل چهار ابرچالش ملی است: ناترازی فزاینده بنزین، آلودگی هوای کلان‌شهرها، مدیریت یارانه‌های پنهان انرژی و توسعه زیرساخت‌های فناوری. سیاست‌گذاران با تکیه بر ابزارهای تشویقی قدرتمند مانند تعرفه‌های گمرکی ترجیحی، در تلاشند تا مسیر حرکت ناوگان عمومی و شخصی را به سمت انرژی‌های پاک تغییر دهند.1

این گزارش تحلیلی، ضمن بررسی فرصت‌های مقرراتی سال ۱۴۰۴ برای واردکنندگان و مصرف‌کنندگان، چالش‌های بنیادین زیرساختی و خدماتی که مانع تحقق کامل ظرفیت این بازار نوظهور هستند را تشریح می‌کند.

اهرم‌های سیاست‌گذاری: مزایا و ضرورت توسعه خودروهای پاک

توسعه حمل‌ونقل برقی، به‌ویژه در ساختار اقتصادی ایران که متکی به سوخت‌های فسیلی یارانه‌ای است، یک پاسخ چندوجهی به مسائل ساختاری کشور محسوب می‌شود. این مزایا نه تنها به نفع مصرف‌کننده نهایی است، بلکه در سطح کلان اقتصادی نیز از اهمیت حیاتی برخوردارند.

صرفه‌جویی ملی در مصرف سوخت و مدیریت ناترازی انرژی

بزرگترین محرک دولت برای تشویق برقی‌سازی، مدیریت کسری بودجه انرژی و رفع ناترازی بنزین است. کشور با ناترازی شدید در تولید و مصرف سوخت مواجه است و در کنار آن، یارانه‌های سنگین انرژی که از خزانه عمومی پرداخت می‌شود، بار مالی زیادی را بر دولت تحمیل می‌کند.1 کارشناسان معتقدند رقم پرداختی یارانه سوخت در طول یک سال به قدری بالاست که اگر پرداخت نمی‌شد، امکان نوسازی کامل تمام حمل‌ونقل عمومی کشور فراهم بود. برقی‌سازی حمل‌ونقل به عنوان یک راهکار مؤثر، می‌تواند تا حدودی این ابرچالش‌ها را حل کند.1

از منظر اقتصادی برای مصرف‌کننده، هزینه‌های عملیاتی خودروهای برقی بسیار کمتر است. در مقایسه با خودروهای بنزینی، هزینه‌های شارژ روزانه خودروهای برقی حتی در بازارهای جهانی که نرخ برق رو به افزایش است، همچنان ارزان‌تر است.2 این مزیت در ایران به دلیل یارانه‌ای بودن قیمت برق، عمیق‌تر می‌شود و خودروهای برقی را در بلندمدت گزینه‌ای اقتصادی‌تر می‌سازد. علاوه بر این، ساختار ساده‌تر موتورهای الکتریکی، منجر به کاهش قابل توجه هزینه‌های تعمیر و نگهداری معمول (مانند حذف تعویض روغن، فیلترها و استهلاک کمتر قطعات متحرک) می‌شود.3 تحلیل سیاستی نشان می‌دهد که در پس مشوق‌های تعرفه‌ای، هدف اصلی سیاست‌گذار تأمین پایداری مالی و امنیتی انرژی داخلی با کاهش وابستگی به تولید بنزین و پرداخت یارانه‌های سنگین است.

واردات خودروهای برقی و هیبریدی

کاهش آلودگی کلان‌شهرها و تبعات زیست‌محیطی

حذف آلاینده‌ها در مبدأ مصرف، مزیت مستقیم خودروهای برقی است. خودروهای برقی در مناطق شهری انتشار گازهای گلخانه‌ای نزدیک به صفر دارند و ابزاری اصولی برای مقابله با آلودگی هوا به شمار می‌روند.5 این کاهش آلودگی، به‌ویژه در فصول سرد و شرایط وارونگی هوا در کلان‌شهرها، به کاهش زیان‌ها و خسارت‌های جانی و اقتصادی ناشی از بیماری‌های تنفسی و قلبی-عروقی منجر می‌شود.1

توسعه این صنعت فرصت‌های جدیدی در پی دارد. با وجود کاهش بخشی از مشاغل سنتی صنعت خودرو، زنجیره ارزش جدید خودروهای برقی، شامل تأمین قطعات، توسعه زیرساخت شارژ و تعمیر و نگهداری تخصصی، نیازمند تخصص‌ها و فرصت‌های شغلی نوینی خواهد بود.3

تحلیل مقررات گمرکی و تعرفه‌های تشویقی سال ۱۴۰۴

جذابیت اصلی ورود به بازار خودروهای برقی و هیبریدی در سال ۱۴۰۴، به ساختار تعرفه‌ای قوی و ترجیحی باز می‌گردد که هدف آن ایجاد مزیت رقابتی برای خودروهای پاک است.

نرخ‌های ترجیحی واردات: تثبیت ۴٪ و ۱۵٪

بر اساس مصوبات دولت و در راستای اجرای قانون هوای پاک، حقوق ورودی خودروهای وارداتی در سال ۱۴۰۴ با مشوق‌های ویژه‌ای برای خودروهای پاک تعیین شده است.6 حقوق ورودی برای خودروهای تمام برقی (EV) معادل ۴ درصد و برای خودروهای هیبریدی (HEV) و پلاگین هیبریدی (PHEV) معادل ۱۵ درصد تثبیت شده است.6

این نرخ‌ها در مقایسه با تعرفه خودروهای بنزینی، مزیت رقابتی چشمگیری را نشان می‌دهند. به عنوان مثال، حقوق ورودی خودروهای بنزینی در سال ۱۴۰۴ بر اساس حجم موتور محاسبه می‌شود و از ۲۰ درصد (برای حجم موتور تا ۱۵۰۰ سی‌سی) تا ۴۰ درصد (برای حجم موتور ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سی‌سی) متغیر است.6 این اختلاف فاحش، سیاست‌گذار را به سوی تشویق واردکنندگان به سمت مدل‌های پاک‌تر سوق داده است.

با این حال، این تعرفه‌های ترجیحی با عدم انسجام سیاستی و بی‌ثباتی مقرراتی همراه بوده است. در حالی که قانون بودجه ۱۴۰۴ به‌صورت کلی حقوق ورودی خودروها را ۱۰۰ درصد تعیین کرده بود 10، مقامات اجرایی با برگزاری جلساتی تصمیم گرفتند تا برای اجرای قانون هوای پاک و جلوگیری از تضاد سیاستی، نرخ‌های ترجیحی ۴٪ و ۱۵٪ را تا زمان تعیین تکلیف نهایی ادامه دهند.8 این کشمکش‌ها حتی تا مرحله دخالت دیوان عدالت اداری برای توقف موقت اجرای آیین‌نامه دولت و بازگشت به تعرفه ۱۰۰ درصدی پیش رفت.11 این بی‌ثباتی، مهم‌ترین ریسک برای سرمایه‌گذاران بلندمدت است؛ چرا که عدم قطعیت در نرخ تعرفه، می‌تواند سودآوری پروژه‌های وارداتی را به طور کلی از بین ببرد.

ملاحظات فنی و مقررات آیین‌نامه واردات

آیین‌نامه اجرایی واردات خودرو در سال ۱۴۰۴، با هدف تضمین سلامت و کیفیت خودروهای وارداتی، الزامات فنی متعددی را در نظر گرفته است.12 خودروهای قابل واردات شامل سه دسته اصلی هستند: هیبریدی پلاگین (PHEV)، بردافزا (EREV که از نظر آیین‌نامه برقی محسوب می‌شود) و هیبریدی معمولی (HEV).12

از نظر فنی، خودروهای وارداتی باید الزامات سختگیرانه‌ای را رعایت کنند. داشتن استاندارد آلایندگی یورو ۶، گواهی اصالت، گارانتی معتبر و نمایندگی خدمات پس از فروش در ایران الزامی است.12 برای خودروهای کارکرده، سن خودرو نباید بیش از پنج سال باشد و کارکرد آن نیز نباید از ۸۰ هزار کیلومتر تجاوز کند.7

تأمین منابع ارزی یکی دیگر از بخش‌های مهم این آیین‌نامه است. منابع ارزی مورد نیاز با اولویت حمل و نقل عمومی، از محل ارز حاصل از صادرات (کالا و خدمات)، سرمایه‌گذاری خارجی و سایر منابع تأییدشده توسط بانک مرکزی تأمین خواهد شد.7 همچنین، ایرانیان مقیم خارج از کشور می‌توانند با استفاده از ارز در اختیار خود، سالانه یک خودروی سواری را بدون انتقال ارز وارد نمایند.12

واردات خودروهای برقی و هیبریدی

موانع ساختاری و عملیاتی پیش روی توسعه بازار

درحالی‌که مشوق‌های تعرفه‌ای، جذابیت بالایی برای ورود خودروهای پاک ایجاد کرده‌اند، موانع ساختاری و عملیاتی، سرعت و پایداری این گذار را با تهدید مواجه کرده‌اند.

چالش زیرساخت‌های شارژ: شکاف میان تقاضا و توان شبکه

زیرساخت شارژ، پاشنه‌آشیل اصلی بازار است. در حال حاضر، با وجود تلاش‌ها، زیرساخت‌های لازم برای پشتیبانی از تعداد انبوه خودروهای برقی فراهم نیست. آمارها نشان می‌دهد که با کمتر از ۵۰۰۰ خودروی برقی در خیابان‌ها، کشور با چالش تعداد اندک و نارسایی ایستگاه‌های شارژ مواجه است.13

با این حال، اقدامات سازمان‌یافته‌ای برای رفع این نقیصه آغاز شده است. شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران آمادگی خود را برای تجهیز بیش از ۷۰۰۰ جایگاه عرضه سوخت موجود به استندهای شارژ برقی اعلام کرده است.14 همچنین، شرکت‌هایی مانند مپنا و ایرانسل اقدام به راه‌اندازی ایستگاه‌های شارژ (شامل شارژرهای سریع و استاندارد) در تهران (مانند پایانه شرق و تاکسیرانی انقلاب) و برخی شهرهای دیگر کرده‌اند.15

مسئله حیاتی در اینجا، مدل اقتصادی توسعه زیرساخت است. مدیران شرکت ملی پخش تأکید کرده‌اند که تداوم توسعه زیرساخت‌ها وابسته به روشن بودن مدل اقتصادی پروژه است. ابهامات جدی در مورد نرخ فروش برق، هزینه‌های خدمات و توجیه سودآوری احداث تجهیزات برای جایگاه‌داران وجود دارد که باید به سرعت توسط وزارت نیرو و وزارت صمت تعیین تکلیف شود.14 این مسئله نشان می‌دهد که اگر دولت نتواند یک مدل کسب‌وکار پایدار و شفاف برای بخش خصوصی تعریف کند، توسعه زیرساخت‌ها با سرعت مطلوب پیش نخواهد رفت.

دغدغه ناترازی برق و تولید انرژی پاک (تحلیل واقعیت)

برخی نهادهای پژوهشی و کارشناسان، ناترازی شدید برق در کشور (به‌ویژه در پیک مصرف تابستان) را بهانه‌ای برای ابراز نگرانی در مورد توسعه گسترده خودروهای برقی می‌دانند.17 این نگرانی عمدتاً بر این فرض استوار است که خودروهای برقی بار جدیدی را به شبکه تحمیل خواهند کرد.

اما داده‌های فنی در حال حاضر این نگرانی را تأیید نمی‌کند. مدیرعامل شرکت مپنا اعلام کرده است که سهم کنونی خودروهای برقی از کل مصرف برق شبکه، بسیار ناچیز است. در حالی که پیش‌بینی مصرف ۸۰ مگاوات بود، میزان مصرف محقق‌شده تنها ۱۶ مگاوات است که این عدد کمتر از یک هزارم کل مصرف برق کشور است.19 بنابراین، در تعداد کنونی خودروها، ناترازی برق یک مانع فنی فوری نیست.

با این حال، چالش مهم‌تر، «پاک بودن» منبع تولید برق است. اگر برق مصرفی خودروها از طریق نیروگاه‌های فسیلی (با سوخت‌هایی مانند مازوت یا گاز طبیعی) تأمین شود، آلودگی در واقع از سطح شهر به دودکش نیروگاه‌ها منتقل شده است.21 برای دستیابی به یک حمل‌ونقل واقعاً پاک، دولت باید در کنار توسعه خودروهای برقی، سرمایه‌گذاری سنگینی را در نیروگاه‌های تجدیدپذیر (مانند خورشیدی و بادی) انجام دهد.21 همچنین، عدم اجرای صحیح سیاست‌های حمایتی (نظیر بازگرداندن صرفه‌جویی انرژی به تولیدکنندگان) باعث شده است که شرکت‌های تولیدکننده برق خورشیدی نتوانند یارانه‌های خود را دریافت کنند و این امر اعتماد به مشوق‌های بلندمدت دولتی را برای سرمایه‌گذاران کاهش داده است.18

بحران خدمات پس از فروش و تأمین قطعات یدکی: پاشنه‌آشیل واردات

فقدان یک شبکه خدمات پس از فروش پایدار، جدی‌ترین خطر عملیاتی است که چهره بازار خودروهای برقی را تهدید می‌کند. اصلی‌ترین چالش این بخش، عدم تخصیص ارز کافی برای واردات لوازم یدکی و قطعات تخصصی است. شواهد نشان می‌دهد که ارزی که با نرخ ترجیحی تخصیص می‌یابد، عمدتاً صرف واردات خودروی کامل می‌شود، در نتیجه تأمین قطعات یدکی در اولویت پایین‌تری قرار گرفته و شبکه خدمات پس از فروش را «در هوا معلق» می‌سازد.23

بسیاری از شرکت‌های واردکننده (که غالباً تیراژ کمی دارند)، فاقد قرارداد رسمی یا ارتباط فنی مستقیم با شرکت‌های مادر هستند و این مسئله باعث می‌شود خدمات پس از فروش از حداقل استانداردها نیز برخوردار نباشد.24 تعمیر خودروهای برقی نیاز به ابزار، تجهیزات خاص و گران‌قیمت، و همچنین نیروی متخصص آموزش‌دیده دارد.25 سیاست‌گذاری کنونی که تخصیص ارز را برای واردات کالا (خودرو) بر خدمات (پشتیبانی بلندمدت) ترجیح می‌دهد، نشان‌دهنده یک تفکر اقتصادی کوتاه‌مدت است که واردات را موقت و ناپایدار می‌سازد. عرضه خودروهای برقی بدون تضمین پشتیبانی کافی، خطر آسیب زدن به وجهه این محصولات پاک در ذهن مصرف‌کننده ایرانی را به همراه دارد.23

بزرگترین مانع اقتصادی: هزینه و مدیریت باتری لیتیومی

در خودروهای برقی، باتری به منزله قلب سیستم عمل می‌کند و هزینه‌های مربوط به آن، بزرگترین مانع اقتصادی برای پذیرش گسترده عمومی است.

بار مالی تعویض باتری برای مصرف‌کننده

باتری یک خودروی برقی به طور متوسط حدود یک‌سوم قیمت کل خودرو را تشکیل می‌دهد.27 هزینه تعویض بسته به مدل و ظرفیت باتری، می‌تواند از حدود ۵ هزار تا ۱۵ هزار دلار متغیر باشد. این هزینه سرسام‌آور برای مصرف‌کننده نهایی در ایران، ریسک بزرگی در مالکیت خودروی برقی محسوب می‌شود.27

اگرچه میانگین عمر باتری‌های مدرن بین ۱۰ تا ۲۰ سال است و اغلب خودروسازان گارانتی ۸ ساله ارائه می‌دهند 4، اما در ایران با توجه به عدم اطمینان در مورد خدمات پس از فروش و دسترسی به قطعات اصلی، ریسک خرابی یا افت کارایی باتری بالا می‌رود. از سوی دیگر، خودروهای برقی به دلیل سرعت بالای تغییرات فناوری و عرضه مدل‌های جدیدتر، سریع‌تر از خودروهای بنزینی ارزش خود را از دست می‌دهند، که این امر بازگشت سرمایه اولیه خریدار را زیر سؤال می‌برد.27 برای اقتصادی شدن استفاده از خودروهای برقی، دولت باید راهکارهای جبرانی (مانند یارانه‌های مستقیم خرید یا تخفیف شدید در هزینه‌های عملیاتی) را برای کمک به مصرف‌کننده در نظر بگیرد.18

ضرورت توسعه زنجیره ارزش داخلی و بازیافت باتری

مسئله محیط زیستی باتری‌های لیتیومی فرسوده در آینده، یک بحران بالقوه است. بدون برنامه‌ریزی جامع برای مدیریت و بازیافت این باتری‌ها، کشور در سال‌های آتی با تبعات زیست‌محیطی جدی مواجه خواهد شد.26

توسعه زنجیره ارزش داخلی باتری یک ضرورت استراتژیک محسوب می‌شود. معاون وزیر دفاع بر لزوم توسعه فناوری استخراج و فرآوری مواد پایه باتری‌های لیتیومی (از جمله لیتیوم موجود در شورآبه‌های داخلی) و ایجاد مرکز تحقیق و توسعه در این زمینه تأکید کرده است.28 در حال حاضر، وزارت دفاع تنها تولیدکننده باتری‌های لیتیومی در کشور است.

همچنین، تحقیقات داخلی در حال بررسی فناوری‌های جایگزین مانند باتری‌های فلز-هوا است. این باتری‌های نسل جدید، مزایایی مانند توان تولید انرژی تا پنج برابر بیشتر نسبت به لیتیومی‌ها، ایمنی بالاتر و عدم نیاز به لیتیوم گران‌بها دارند. این فناوری‌ها می‌توانند زمان شارژ را به مقیاس چند دقیقه کاهش دهند و افق‌های جدیدی برای صنعت داخلی ترسیم کنند.29

چشم‌انداز آینده و مسیر حرکت بازار خودروهای برقی در ایران

آینده بازار خودروهای پاک در ایران با توجه به پتانسیل بالای تقاضا و برنامه‌های تولید داخلی، امیدوارکننده است، اما مشروط به رفع موانع ساختاری.

آمار تقاضا و حجم واردات در ۱۴۰۴

بازار ایران عطش بالایی برای خودروهای برقی دارد. تقاضا در مراحل ثبت‌نام سامانه یکپارچه بسیار شدید بوده است؛ به‌نحوی‌که در یکی از مراحل، بیش از ۱۴۰ هزار نفر متقاضی خرید تنها ۱۰ هزار خودروی برقی بودند.30 این حجم بالای تقاضا، پذیرش بالقوه مصرف‌کننده را تأیید می‌کند.

در عمل، فرآیند واردات کلید خورده است. رئیس کل گمرک از ترخیص ۸ هزار دستگاه خودروی برقی در دی ماه خبر داد.30 مدل‌های متنوعی وارد شده‌اند؛ از خودروهای اقتصادی مانند چانگان EADO EV460 که با قیمت حدودی یک میلیارد و ۵۵۰ میلیون تومان و تحویل ۳۰ روزه عرضه شده 31، تا مدل‌های لوکس مانند آئودی Q4 e-tron با قیمت ۶ میلیارد و ۴۹۰ میلیون تومان و ب‌ام‌و iX1.32 ورود مدل‌های رده‌بالا مانند مرسدس بنز EQS نیز نشان‌دهنده تمرکز بر بخش لوکس بازار با آخرین تکنولوژی‌های صفر کیلومتر است.34

تحلیل راهبردی تولید و مونتاژ داخلی تا افق ۱۴۰۵

همزمان با واردات، خودروسازان داخلی نیز بر توسعه محصولات پاک تمرکز کرده‌اند. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۰۵ مجموعاً ۱۰۰ هزار خودروی برقی و هیبریدی در داخل کشور تولید شود.35 ایران خودرو محصولاتی چون تارای برقی (با پیمایش حدود ۳۰۰ کیلومتر) و کراس‌اوور K125 برقی را در دست توسعه دارد.36

بسیاری از شرکت‌ها، استراتژی هیبریدی را به عنوان یک راهکار گذار انتخاب کرده‌اند. تمرکز بر مدل‌های هیبریدی (مانند دنا هیبریدی ۴۸ ولتی) به خودروسازان این امکان را می‌دهد که پیش از رسیدن به ظرفیت تولید انبوه تمام برقی، تجربه لازم در زمینه مدیریت باتری و سیستم‌های انتقال قدرت ترکیبی را کسب کنند. این رویکرد، همسو با کاهش هزینه‌های مصرف سوخت برای مشتری و کاهش آلایندگی است.34

درس‌هایی از الگوی جهانی: نگاهی به تجربه چین

برای اطمینان از موفقیت طرح برقی‌سازی، توجه به تجربیات جهانی ضروری است. کشورهایی مانند چین با حمایت همه‌جانبه دولت، تعریف چشم‌انداز استراتژیک بلندمدت، و پیشتازی در فناوری باتری و توسعه زنجیره تأمین، توانستند به سرعت به غول صنعت خودروهای برقی تبدیل شوند.37 موفقیت چین مرهون ایجاد یک اکوسیستم رقابتی و زیرساخت‌های بی‌نظیر شارژ است که همزمان و حتی پیش از فراگیر شدن خودروها ایجاد شد.38

برای ایران، این موضوع بدان معناست که اتکا صرف به مشوق‌های تعرفه‌ای کوتاه‌مدت کافی نیست؛ بلکه نیاز به یک نقشه راه استراتژیک وجود دارد که شامل سرمایه‌گذاری تضمین‌شده در زنجیره تأمین باتری، ایجاد زیرساخت‌های شارژ (به‌ویژه شارژرهای سریع)، و تضمین بلندمدت خدمات پس از فروش است.

جمع‌بندی استراتژیک و نکات اقدام (Call to Action)

واردات خودروهای برقی و هیبریدی در ایران در سال ۱۴۰۴ با تعرفه‌هایی ترجیحی (۴٪ برای برقی و ۱۵٪ برای هیبریدی) آغاز شده و فرصتی بی‌سابقه برای حل ابرچالش‌های انرژی و محیط زیست کشور ایجاد کرده است. این مشوق‌ها، خودروهای پاک را از نظر قیمت تمام‌شده در جایگاه رقابتی قرار داده و تقاضای اولیه بالایی را در بازار ایجاد کرده‌اند.

با این وجود، ناپایداری‌های مقرراتی و موانع ساختاری جدی، چشم‌انداز بلندمدت را با تهدید مواجه کرده است. مشکلاتی نظیر نارسایی زیرساخت‌های شارژ، ابهام در مدل اقتصادی احداث جایگاه‌ها و به‌خصوص بحران تخصیص ارز برای تأمین قطعات یدکی و خدمات پس از فروش، ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش داده است. اگر تخصیص ارز برای قطعات فنی و خدمات، در اولویت واردات خودرو قرار نگیرد، خطر تبدیل شدن این خودروها به «دارایی‌های سرگردان» که هزینه‌های نگهداری غیرقابل توجیهی دارند، وجود دارد.

برای تحقق اهداف کلان برقی‌سازی، پیشنهاد می‌شود سیاست‌گذاری‌ها از فاز “واردات با تخفیف” به فاز “توسعه زیرساخت و خدمات پایدار” حرکت کنند. این امر مستلزم دو اقدام حیاتی است: اولاً، ارائه یک مدل کسب‌وکار شفاف و سودآور برای بخش خصوصی در توسعه ایستگاه‌های شارژ. ثانیاً، سرمایه‌گذاری جدی و برنامه‌ریزی ملی در زمینه تحقیق، فرآوری مواد اولیه و بازیافت باتری‌های لیتیومی برای کاهش وابستگی و مدیریت ریسک زیست‌محیطی آتی.

منابع

  1. رفع ناترازی بنزین با توسعه خودروهای برقی – ایسنا, accessed on October 31, 2025, https://www.isna.ir/news/1402081611997/%D8%B1%D9%81%D8%B9-%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C
  2. ۲۷ میلیارد دلار یارانه برای خودروهای برقی با کمبود سوخت| گرانی حمل و نقل در اروپا آغاز شد, accessed on October 31, 2025, https://www.tahlilbazaar.com/news/186944/%DB%B2%DB%B7-%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%AF%D9%84%D8%A7%D8%B1-%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%DA%A9%D9%85%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C
  3. مزایای خودرو برقی در توسعه پایدار اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی – دنیای اقتصاد, accessed on October 31, 2025, https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-63/4011285-%D9%85%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7%DB%8C
  4. همه چیز درباره هزینه‌های تعمیر و نگهداری خودروهای برقی – شرکت نبکا, accessed on October 31, 2025, https://nebkaev.ir/everything-about-ev-repair-costs/
  5. خودروهای برقی در کاهش آلودگی هوای شهری چه نقشی دارند؟ – نبکا, accessed on October 31, 2025, https://nebkaev.ir/how-evs-can-reduce-air-pollution/
  6. تعرفه واردات خودرو سال ۱۴۰۴ تصویب شد +جدول – پدال, accessed on October 31, 2025, https://www.pedal.ir/news/728770-vehicle-import-regulation-in-iran/
  7. اعلام شرایط جدید واردات خودروهای برقی و هیبریدی | حداکثر ارزش واردات این نوع خودروها چقدر است؟ | ممنوعیت واردات خودروی فرمان راست – همشهری, accessed on October 31, 2025, https://www.hamshahrionline.ir/news/903533/%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%B4%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B7-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D9%88-%D9%87%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D8%AD%D8%AF%D8%A7%DA%A9%D8%AB%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4
  8. تعرفه واردات خودروهای هیبریدی و برقی در سال ۱۴۰۴ اصلاح شد – خودرو بانک, accessed on October 31, 2025, https://www.khodrobank.com/reviews/38674/%D8%AA%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%87%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%DB%B1%DB%B4%DB%B0%DB%B4-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D8%B4%D8%AF
  9. تعرفه واردات خودرو در سال 1404 و عوارض گمرکی ماشین – باما, accessed on October 31, 2025, https://bama.ir/news/1640/%D8%AA%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D9%88-%D9%87%D8%B2%DB%8C%D9%86%D9%87-%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88
  10. گمرک اصلاح کرد/ تعرفه خودروهای هیبریدی و برقی فعلا ۱۵ و ۴ درصد – ایسنا, accessed on October 31, 2025, https://www.isna.ir/news/1404012715367/%DA%AF%D9%85%D8%B1%DA%A9-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%AA%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%87%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D9%81%D8%B9%D9%84%D8%A7-%DB%B1%DB%B5-%D9%88-%DB%B4-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF
  11. فاز جدید اختلاف بر سر تعرفه‌ واردات خودرو! – ایسنا, accessed on October 31, 2025, https://www.isna.ir/news/1404062615454/%D9%81%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%81-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D8%B1-%D8%AA%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%87-%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88
  12. شرایط جدید واردات خودروهای برقی و هیبریدی طبق بند ر بودجه ۱۴۰۴ |khodrozi.ir, accessed on October 31, 2025, https://khodrozi.ir/blog/%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF/P46379-%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D9%87%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%DB%B1%DB%B4%DB%B0%DB%B4.html
  13. توسعه زیرساخت خودروهای برقی کلید خورد/ شرایط مهیاست؟ – ایسنا, accessed on October 31, 2025, https://www.isna.ir/news/1404013016646/%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%B4%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B7-%D9%85%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA
  14. طرح ملی توسعه زیرساخت خودروهای برقی وارد فاز اجرایی شد, accessed on October 31, 2025, https://www.niordc.ir/fa-IR/Portal/5121/news/view/14782/15643/%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D9%81%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B4%D8%AF
  15. توسعه زیرساخت شارژ خودروهای برقی توسط ایرانسل, accessed on October 31, 2025, https://irancell.ir/b/323236/developing-electric-vehicle-charging-infrastructure
  16. راهنمای جامع ایستگاه‌های شارژ خودرو برقی در تهران و کرج + لوکیشن – سوییچ رنت, accessed on October 31, 2025, https://sweechrent.com/blog/electric-vehicle-charging-stations/
  17. چالش خودروسازان با ناترازی انرژی, accessed on October 31, 2025, https://vista.ir/n/smtnews-3koam
  18. اثرات منفی تولید خودروهای برقی از خودروهای سوخت فسیلی کم تر نیست | اسب بخار |, accessed on October 31, 2025, https://asbe-bokhar.com/trends/negative-effects-of-producing-electric-cars/
  19. سهم ناچیز خودروهای برقی از مصرف برق – باشگاه خبرنگاران جوان, accessed on October 31, 2025, https://www.yjc.ir/fa/news/8930840/%D8%B3%D9%87%D9%85-%D9%86%D8%A7%DA%86%DB%8C%D8%B2-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%81-%D8%A8%D8%B1%D9%82
  20. سهم ناچیز خودروهای برقی از مصرف برق – اقتصاد معاصر, accessed on October 31, 2025, https://eghtesademoaser.ir/fa/news/18783/%D8%B3%D9%87%D9%85-%D9%86%D8%A7%DA%86%DB%8C%D8%B2-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%81-%D8%A8%D8%B1%D9%82
  21. اثرات زیست‌محیطی خودروهای برقی نسبت به خودروهای بنزینی – صناپ, accessed on October 31, 2025, https://sanap.energy/blog/%D8%A7%D8%AB%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D9%86%D8%B3%D8%A8%D8%AA-%D8%A8/
  22. در مورد خودروی پاک در ایران در نبض انرژی بیشتر بخوانید, accessed on October 31, 2025, https://nabzeenergy.ir/news/26183/%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%DB%8C-%D9%BE%D8%A7%DA%A9-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%A8%D8%B6-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C/
  23. بحران خدمات پس از فروش خودرو؛ از تامین قطعه تا خواب خودرو – اخبار خودرو, accessed on October 31, 2025, https://www.donyayekhodro.com/news/254462/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%82%D8%B7%D8%B9%D9%87-%D8%AA%D8%A7-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88
  24. چالش خدمات پس از فروش در بازار خودروهای وارداتی؛ آشفتگی در نبود نمایندگی رسمی – خودرو بانک, accessed on October 31, 2025, https://www.khodrobank.com/reviews/39216/%DA%86%D8%A7%D9%84%D8%B4-%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%9B-%D8%A2%D8%B4%D9%81%D8%AA%DA%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%AF-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C
  25. چالش خدمات پس از فروش خودروهای برقی – Z4Car, accessed on October 31, 2025, https://z4car.com/news-foreign/%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88-2
  26. پشت پرده استقبال سرد از خودروهای هیبریدی و برقی در ایران چیست؟ – پدال, accessed on October 31, 2025, https://www.pedal.ir/magazine/740741-problems-of-electric-and-hybrid-cars-in-iran/
  27. چالش‌های پذیرش خودروهای برقی در ایران – دنیای اقتصاد, accessed on October 31, 2025, https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-52/4127404-%DA%86%D8%A7%D9%84%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%D8%B4-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86
  28. وزارت دفاع تنها تولید کننده باتری‌های لیتیومی در ایران است – ایرنا, accessed on October 31, 2025, https://www.irna.ir/news/85534267/%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D8%AA%D9%86%D9%87%D8%A7-%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF-%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%84%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%AA
  29. روی دیگر سکه واردات و تولید خودروهای برقی در کشور / خودرو برقی هم ناجی محیط زیست نیست, accessed on October 31, 2025, https://www.qudsonline.ir/news/922530/%D8%B1%D9%88%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D8%B1-%D8%B3%DA%A9%D9%87-%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C
  30. سرنوشت خودروهای برقی در سال 1404 – صنعت ماشین, accessed on October 31, 2025, https://sanatemashin.com/fa/news/65615/%D8%B3%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%84-1404
  31. شرایط قرعه کشی فروش فوری سایپا آبان ۱۴۰۴ / با تحویل ۳۰ روزه خودرو بخرید + لینک, accessed on October 31, 2025, https://www.eghtesadonline.com/fa/news/2096359/%D8%B4%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B7-%D9%82%D8%B1%D8%B9%D9%87-%DA%A9%D8%B4%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D9%81%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D9%BE%D8%A7-%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%DB%B1%DB%B4%DB%B0%DB%B4-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%AD%D9%88%DB%8C%D9%84-%DB%B3%DB%B0-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88-%D8%A8%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%AF-%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%A9
  32. شرایط فروش و لیست خودروهای برقی وارداتی ایران – آبان ۱۴۰۴ – Khodro45, accessed on October 31, 2025, https://khodro45.com/mag/buy-ev-cars-system/
  33. معرفی همه خودروهای برقی بازار ایران + مشخصات و قیمت – پدال, accessed on October 31, 2025, https://www.pedal.ir/vision/696231-iran-market-ev-cars/
  34. انقلاب بزرگ در ایران خودرو | ورود رخش های لوکس به بازار ایران, accessed on October 31, 2025, https://www.shahrekhabar.com/news/176171640095640
  35. پیش بینی تولید ۱۰۰ هزار خودروی برقی و هیبریدی در کشور – تابناک – Tabnak, accessed on October 31, 2025, https://www.tabnak.ir/fa/news/1220800/%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF-%DB%B1%DB%B0%DB%B0-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B1%D9%88%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C-%D9%88-%D9%87%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1
  36. هفت خودروی برقی و هیبریدی آینده بازار ایران معرفی شدند – پدال, accessed on October 31, 2025, https://www.pedal.ir/vision/603429-the-electric-and-hybrid-cars-of-the-future-of-the-iranian-market-were-introduced/
  37. چرا فناوری خودروهای برقی چین، پیشرفته‌تر از آمریکا است؟ – پدال, accessed on October 31, 2025, https://www.pedal.ir/magazine/740033-china-far-ahead-us-ev-charging/
  38. ۵ دلیل که چین به غول صنعت خودروهای برقی تبدیل شد – زومیت, accessed on October 31, 2025, https://www.zoomit.ir/car/435393-china-electric-car-dominance/